روان‌گردان به دسته‌ای از مواد طبیعی یا ساختگی گفته می‌شود که با تأثیری که بر مغز و سلسله اعصاب انسان می‌گذارند وی را از حالت طبیعی خارج می‌کنند. اثر اصلی این مواد تغییر دادن شناخت و ادراک فرد است. نام دیگر این مواد توهم زا است. معروف ترین ماده از این دسته ال اس دی است.

معیار هالیستر برای شناخت ماده روانگردان به شکل زیر است:

۱- نسبت به بقیه اثرات دارو، تفاوت در نوع بینش و فکر باید آشکار و غالب باشد

۲- از لحاظ فکری و حافظه اثر حداقلی داشته باشد

۳- بیحسی، گیجی، بیحالی، و یا انگیزش بیش از حد نباید اثر اصلی باشد

۴- اثرات جانبی خود به خود روی سیستم اعصاب باید حداقلی باشد

۵- هیچگونه وابستگی ایجاد نکنند

بر حسب شرایط البته تمام مواد از این شرایط پیروی نمیکنند و حتی ممکن است یک دارو اثرات متفاوتی روی یک فرد ثابت داشته باشد.